آشنایی با مزایا و معایب استفاده از وی پی ان ؟

وی پی ان (VPN) یا شبکه خصوصی مجازی ابزاری ضروری برای حفظ امنیت فعالیت‌های آنلاین شماست. علاوه بر امنیت، این ابزار سطح حریم خصوصی شما را نیز افزایش داده و تجربه بهتری هنگام گشت‌وگذار در فضای اینترنت فراهم می‌کند. در این مطلب، مزایا و معایب استفاده از VPN ها را بررسی کرده و به این سوال که چرا باید از وی پی ان استفاده کنیم پاسخ می‌دهیم.

استفاده از وی پی ان به‌خاطر مزایای خود نظیر دسترسی آزاد به اینترنت، مخفی‌سازی آی‌پی، رفع محدودیت‌های جغرافیایی، تامین امنیت، افزایش حریم خصوصی و موارد دیگر، امروزه در میان ایرانیان روایج یافته است. در زیر، خلاصه‌ای از مزایا و معایب استفاده از VPN ها را مشاهده می‌کنید:

مزایای استفاده از وی پی ان

احتمالا تا کنون داستان‌های مختلفی درباره نشت داده و دسترسی هکرها به اطلاعات کاربران در فضای اینترنت را شنیده و کمی دلسرد شده‌اید. حال سوال این است که آیا  VPNها ارزش خرید دارند و با استفاده از آن‌ها تا چه حدی می‌توان امنیت فعالیت‌های آنلاین را افزایش داد؟ در ادامه این قسمت، مزایای استفاده از وی پی ان‌ها را بررسی می‌کنیم.

تامین امنیت داده

هنگام گشت‌وگذار در اینترنت، داده‌های آنلاین ما مسافت‌های زیادی را طی کرده و از سروهای مختلفی عبور می‌کنند. این داده‌ها اطلاعات شخصی نظیر پیام‌های خصوصی، رمز عبورها، اطلاعات مالی و موارد بسیار دیگر را شامل می‌شوند. حالا در صورتی که این اطلاعات رمزگذاری نشوند، اشخاص ثالث نظیر ارائه‌دهنده خدمات اینترنت (ISP)، نهادهای دولتی یا مجرمان سایبری قادر به دسترسی به آن‌ها و حتی استفاده علیه شما خواهند بود. ریسک این اتفاق خصوصا هنگام استفاده از شبکه‌های وای‌فای عمومی نظیر اینترنت هتل‌ها، رستوران‌ها و… که مکانی عالی برای هکرها هستند، بیشتر می‌شود.

با این حال، استفاده از VPNها می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند. این ابزار ترافیک شما را رمزگذاری می‌کند و در نتیجه، هیچ شخص یا سازمانی قادر به تماشای فعالیت‌های آنلاین شما نخواهد بود. وی پی ان‌های اشتراکی نظیر Dor VPN از الگوریتم‌های رمزگذاری سطح بالا استفاده کرده و در عین بهبود حریم خصوصی، امنیت بسیار خوبی را نیز فراهم می‌کنند.

برخی از وی پی ان‌های پیشرفته حتی دارای ویژگی به‌نام “Threat Protection” هستند. این ویژگی در کنار کمک به شناسایی فایل‌های بدافزار، جلوگیری از ورود به وبسایت‌های مخرب و بلاک کردن ردیاب‌ها و تبلیغات آزاردهنده، باعث امن‌تر و روان‌تر شدن گشت‌وگذار شما می‌شود.

محفاظت از حریم خصوصی آنلاین

همه فعالیت‌های آنلاین شما ردی از خود به جا گذاشته و مدرکی از عادات آنلاین شما هستند. نهادهای زیادی از ISP شما گرفته تا وبسایت‌های خرید آنلاین، برای دستیابی به این اطلاعات تلاش می‌کنند.

ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت عموما در داده‌های مشتریان خود تجسس کرده و حتی آن‌ها را در اختیار اشخاص ثالث قرار می‌دهند. مثلا، این شرکت‌ها قدرت فروش داده‌های شما به سازمان‌های دولتی یا نهادهای تجاری را دارند که درصدد بررسی فعالیت‌های آنلاین شما بوده از آن‌ها برای مقاصد بازاریابی و تبلیغاتی خود استفاده می‌کنند.

اما یکی از مزیت های استفاده از وی پی ان، رفع این مشکل است. به محض رمزگذاری ترافیک، هیچ کسی قادر به سرک کشیدن در فعالیت‌های آنلاین شما نیست و حریم خصوصی بهتری خواهید داشت.

مخفی کردن آدرس آی پی

از آدرس IP برای ردیابی موقعیت مکانی و هویت شما استفاده می‌شود. بنابراین هر زمان که وارد وبسایتی شوید، آن وبسایت می‌تواند آدرس آی پی شما را دیده و از آن در راستای تبلیغات هدفمند در آینده استفاده کند. با این حال، در صورت استفاده از یک VPN، شما قادر به تغییر مسیر داده‌های خود از طریق سرورهای آن هستید که آی پی مختص به خود را دارند. در این حالت، وبسایت‌هایی که با آن‌ها تعامل می‌کنید، به‌جای آدرس ای پی خودتان، IP وی پی ان تحت استفاده را خواهند دید.

مزیت دیگر استفاده از وی پی ان‌ها این است که می‌توانند به دور زدن و عبور از فایروال‌ها کمک کنند. مثلا، در صورتی که نیازمند دسترسی به وبسایت در کشوری هستید که آی‌پی شما در آن محدود شده است، این ابزار کارساز خواهد بود.

دیگر مزیت تغییر آی پی توسط وی پی ان، کمک به جلوگیری از تبعیض قیمتی است. گاهی اوقات آنلاین شاپ‌ها بسته به کشور شما قیمت متفاوتی را نمایش می‌دهند. به همین خاطر، با تغییر IP می‌توانید مکان مجازی خود را تغییر داده و از قیمت‌های منصفانه‌تری بهره‌مند شوید.

حفاظت در برابر محیط‌های ناامن

وی پی ان ابزاری است که در صورت سکونت یا مسافرت به کشوری با شاخص اینترنت آزاد پایین که در آن فعالیت‌های آنلاین شما عواقب جدی و خطرناکی در زندگی واقعی‌تان خواهد داشت، بسیار مفید خواهد بود. بنابراین، یکی از مزایای استفاده از VPN این است که می‌توانید در مکان‌های ناامنی که ممکن است هر فعالیت آنلاین شما زندگی‌تان را به‌خاطر بیندازد، آرامش خاطر بیشتری داشته باشید.

علاوه بر این، برخی از وی پی ان‌ها دارای ویژگی به‌نام کیل سوئیچ (Kill Switch) هستند که در صورت افت اتصال VPN، دسترسی به اینترنت را به‌صورت خودکار قطع کرده و از گشت‌وگذار بدون محافظ و ناامن از شما محافظت می‌کند.

جلوگیری از کاهش عمدی پهنای باند

برخی از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت پهنای باند مشتریان خود را هنگام بازدید از برخی از وبسایت‌ها یا استفاده از اپلیکیشن‌های خاص کاهش می‌دهند که به آن کاهش عمدی پهنای باند یا Bandwidth Throttling می‌گویند. از این رو، با استفاده از وی پی ان و رمزگذاری ترافیک، قادر به پنهان کردن فعالیت‌ها خود از چشم ISP بوده و دیگر با محدودیت دسترسی و ترافیک مواجه نخواهید شد.

حفاظت در برابر حملات دیداس

یکی دیگر از مزایای استفاده از VPN این است که می‌تواند تجربه گیمینگ شما را به‌طرز چشم‌گیری بهبود ببخشد. این ابزار از شبکه‌های شما در برابر حملات دیداس (DDoS) محافظت کرده و می‌تواند راهی مناسب برای جلوگیری از مسدودسازی‌های غیرمنصفانه آی‌پی باشد.

حفاظت برای فعالیت‌های از راه دور

استفاده از وی پی ان پس از پاندمی کووید-19 برای کسب‌وکارها و شرکت‌ها نیز اهمیت ویژه‌ای یافته و هر روزه افراد بیشتر و بیشتر به دورکاری می‌پردازند. استفاده از ارتباطات از راه دور جهت دسترسی به شبکه‌های کاری، اطلاعات حساس شرکت و مشتریان را در معرض خطر سرقت قرار می‌دهد.

حالا از آنجایی که یک فرد دارای اطلاعات درست فعال روی شبکه داخلی می‌تواند به سیستم‌های شرکت دست یابد، دورکاری در یک شبکه عمومی یا اشتراکی نیز افزایش خطر دسترسی مجرمان سایبری به داده‌های شما را به‌دنبال خواهد داشت.

دسترسی افراد غیر مجازی به فایل‌های شرکت می‌تواند عواقب فاجعه‌باری برای یک کسب‌وکار در بر داشته باشد. به همین خاطر، برداشتن گامی دیگر در جهت دستیابی به یک محیط کاری از راه دور امن‌تر و استفاده از یک VPN برای تضمین اینکه تمام داده‌های حساس پشت درهای بسته باقی می‌مانند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

معایب استفاده از وی پی ان

با اینکه VPNها باید امنیت سایبری شما را افزایش دهند، اما همیشه حلال تمام مشکلات امنیتی آنلاین شما نیستند. از این رو، درک محدودیت‌ها و نقایص بالقوه یک وی پی ان ضروری است.

کاهش سرعت اینترنت

فرآیند رمزگذاری و تغییر مسیر ترافیک از طریق ورود آن به داخل سرورهای از راه دور، باعث کندی اتصال اینترنت شما می‌شود. با این وجود، سرویس‌های اشتراکی VPN نظیر وی پی ان دور بزن معمولا دارای پروتکل‌های سریع و زیرساخت قدرتمند هستند که حتی افت سرعت در آن‌ها به‌ندرت حس می‌شود.

ناامن بودن برخی از وی پی ان‌ها

وی پی ان‌های رایگان عموما ناامن بوده و ضررشان بیشتر از منفعتشان است. در واقع رایگان بودن این ابزارها یعنی از راه‌های دگیری برای درآمدزایی از خددمات خود استفاده می‌کنند. این راه‌ها می‌توانند شامل جمع‌آوری داده و فروش به اشخاص ثالث یا نمایش تبلیغات باشند.

علاوه بر این، VPNهای رایگان زیرساخت سرور کوچکتری دارند که به ازدحام و کاهش سرعت منجر می‌شود. در یک سناریو بدتر، این وی پی ان‌ها دارای حفره‌های امنیتی و الگوریتم‌های رمزگذاری ضعیف هستند که آن‌ها را مستعد نشت داده می‌کند.

به همین خاطر، بهتر است از وی پی انی استفاده کنید که دارای سیاست عدم ذخیره داده یا “No-log Policy” است. این سیاست عدم نگهداری و جمع‌آوری داده‌های شما را تضمین کرده و آن را در معرض نشت و افشای اطلاعات قرار نمی‌دهد.

هزینه‌بر بودن خرید اشتراک

آرامش خاطر چقدر ارزش دارد؟ به همان اندازه باید برای آن هزینه کنید. یک VPN خوب شاید در حد چند صد هزار تومان برای شما هزینه داشته باشد که در شرایط اقتصادی امروز ایران به اندازه صرف یه وعده شام خارج از منزل است. اما، امنیتی که برای شما فراهم می‌کند بسیار بیشتر می‌ارزد.

ممنوعیت استفاده در برخی از کشورها

یکی از محدودیت‌های استفاده از VPN ها، ممنوعیت یا محدودیت شدید آن‌ها در برخی از کشورهاست. حتی اگر استفاده از وی پی ان در کشوری که در حال حاضر در آن زندگی می‌کنید آزاد و قانونی باشد، اما مثلا هنگام مسافرت به دیگر نقاط جغرافیایی، باید از عدم ممنوعیت آن‌ها مطمئن شوید.

مثلا در روسیه و هند تنها استفاده از وی پی ان‌هایی آزاد است که سرویس مورد نظر با ذخیره و ارائه داده به دولت در صورت درخواست موافقت کند. وی پی ان‌ها در بلاروس، عراق، ترکمنستان و کره شمالی کاملا ممنوع بوده و هر گونه تلاشی برای استفاده از آن‌ها به جریمه‌های سنگین و حتی زندان منجر خواهد شد.

عدم سازگاری با برخی از دستگاه‌ها

با اینکه اکثر دستگاه‌ها و سیستم‌های عامل با VPNها سازگارند، اما در خصوص برخی از دستگاه‌های هوشمند خانگی یک سری استثناء وجود دارد. مثلا، برخی از وی پی ان‌ها دارای نسخه تلویزیون یا کنسول بازی نیستند. با این وجود، این مورد مشکل بزرگی نیست و شما می‌توانید با کانفیگ کردن روتر منزل جهت ارسال و دریافت داده از طریق وی پی ان، آن را حل کنید. در نتیجه، هر دستگاه متصل به شبکه خانگی شما از جمله تلویزیون هوشمند، کنسول و هر دستگاه دیگری از امنیت VPN مورد نظر بهره‌مند خواهد شد.

عدم محافظت در برابر جمع‌آوری داوطلبانه داده

محدودیت بعدی در استفاده از وی پی ان ها، عدم محافظت در برابر دسترسی‌های داوطلبانه‌ای است که به وبسایت‌ها و پلتفرم‌های اجتماعی نظیر گوگل، فسیبوک و دیگر موارد می‌دهید. در بسیاری از مواقع، ما با استفاده از خدمات پلتفرم، خودمان اجازه دسترسی به داده‌ها را داده یا حداقل، راهی برای دسترسی به آن‌ها را برای پلتفرم‌ها فراهم می‌کنیم. در این حالت، VPN از شما در برابر رفتارهای آنلاین ناامن محافظت نخواهد کرد.

نکاتی که هنگام انتخاب وی پی ان باید رعایت کنید

با وجودی که استفاده از VPN معایب و محدودیت‌های مختص به خود را دارد، اما در شرایط حال حاضر ایران برای دسترسی به بسیاری از وبسایت‌ها و پلتفرم‌های اجتماعی راهی جز استفاده از این ابزار تغییر آی‌پی را نمی‌ماند.

هنگام خرید وی پی ان و استفاده از آن باید یک سری نکته را در نظر داشته باشید از جمله:

• زیرساخت سرور: تعداد سرورهای پشتیبانی‌شده در VPN مورد نظر را بررسی کنید. هر چه این تعداد بیشتر باشد، دستتان برای اتصال و انتخاب آی‌پی‌های متفاوت بازتر خواهد بود.
• الگوریتم رمزنگاری قدرتمند: این مورد یکی از اجزای مهم یک وی پی ان محسوب می‌شود. مثلا رمزگذاری 256 بیتی AES بهترین گزینه در بازار است. بنابراین مجهز بودن وی پی ان به این نوع رمزگذاری را بررسی کنید.
• پشتیبانی مشتری: یک سرویس VPN خوب باید دارای پشتیبانی مشتری حرفه‌ای و مطمئن باشد تا هنگام بروز مشکل قادر به رفع آن باشید.
• سیاست عدم ذخیره داده: از اینکه سرویس مورد نظر دارای سیاست عدم ذخیره داده است، اطمینان حاصل کنید.
• کشور فعالیت: از اینکه وی پی ان انتخابی در یک کشور بدنام از نظر نظارت بر داده و نقض حریم خصوصی فعالیت نمی‌کند، مطمئن شوید.